lunes, 4 de noviembre de 2013

INSTITUTO DE EDUCACIÓN SUPERIOR
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI
Reconocido por  Ley Nº 2574, con autonomía y rango Universitario

LICENCIATURA EN LENGUA GUARANI
Regional Campo 9
Diseño Metodológico
TEMA:
Ñe’epoty ha purahéi apohára oikova kañyhápe Táva Campo 9 pe
Autora
Ana González
Tutor:Lic. Reimundo Cañete Cáceres
Dr  Juan  E  Estigarribia- –Paraguay
2013




Aguyje
  Magmaváve tapicha oguerekóva uhéi pe kuaapýre ha oñe’ᾶva ohohaĝua tenonde gotyo ha omone’ẽ ko togue haipýre ombojopoívo ko tembiapo
Aguyje tenonderaite Ñandejarápe  ome’ẽ haguére cheve arandu  akareñoi ha tesᾶi ajapo ha amohu’ᾶ haĝua ko tembiapo
Avei che sy ha ru ome’ẽ haguere ipytyvõ ara ha ara  ahupyty haĝua ko arandu ha upekuévo katupyry oha’ᾶrõ’ỹre mba’eve hekovia oñe’ᾶháva ikatuháicha che ykere amohu’ᾶ haĝua che mbo’epy jepeverõ ipohyi sapy’ante  pe tape
Ndaikatui opyta tapykuẽpe che membykuẽra ome’va iñepytyvõ imborayhu rupive ome’ẽ cheve mbarete aguata haĝua ha amoguahẽ haĝua ko tape
Che aguyje avei mbo’ekuaahára Reimundo Cañete che pytyvõva ohechuka haĝua pe tape ha amohu’ᾶ haĝua che kuaápy.

Mandu’arᾶ
Ñandejara ha isýpe ome’ẽ haguére cheve tesái ha arandu amohu’ᾶ haĝua kuapy.
Che sy ndaiporiveimarõ jepe ojepytasõvakue cheykére chembosako’ivo aĩ  haĝua ko ára kovápe katupyrykuéra apytépe.
Che ru ikuapypy rupi che pytyvõ aguata haĝua ko tape
ére ha oiko haĝua chehégui katupyry omoheñoi che akᾶme heta kuaápy
Che memby ha che pehenguekuéra ome’ẽre cheve mbarete ha mborayhu aikotẽvéva amohu’ᾶ haĝua ko mbo’epy

1.    Mba’ereguáva

Areguivéma areko che akᾶme temiandu tuichava ndaikatuíva agueroñemi ajuhuséva  tape amboguata haĝua ko’a tapicha ojuhupeve pe pa’u ha’ekuéra omereceva oĩ haĝua hikuái tekóve apytépe arandukápe térᾶ atyhápe.
Táva Campo 9 pe oĩ  héta  ñe’ẽpápara ohaí ombopu ha opurahéikuaáva ijeheguiete ñande purahéi  paraguai  Guaraníme ha Castellano pe  katupyrupópe  upeichaverõ  jepe oiko kañyhápe, ndaiporigui omyakᾶva omyesᾶka haĝua hembiapokuéra
Che ha’e rupi purahéihára amomba’eguasueterei ko’a tapicha rembiapo pe katupyry oguerekóva, temiandu ha akᾶreñoĩ orekóva omoĩ haĝua ñe’ẽpoty ha purahéi apytepe, omomba’eguasujávo ñane retá kuaapy, ñande reko yma ha ko’angagua.
Oiko haguᾶ che hegui mbo’ekuaahára aiporavo ko’ᾶ tekove ha ahaí hembiapókuerakue, pe arandu orekóva oikumby ha oikumbyka haĝua guaraní ñe’ẽme hemiandu ko arapyre hembiasakue  avéi hekóve ,hogaygua ha pe tape ogueroguatáva hikuái omongakuaáva ñemiháme kirito ome’ẽva chupekuéra jopóiramo pe kuaápy.
Aipotagui  iñasaĩ  yvyture oñemomba’eguasu ha oñeñamindu’umi haĝua pe ha’ekuéra oñandúva,omyangekóiva chupekuéra ha oñeha’ᾶva oikuaayka  ñe’ẽpoty ha purahéi rupive ohejavo marandu mitᾶkuña, mitᾶrusu opu’ᾶpyahúvape ĝuarᾶ ha maymaváve ohaihúva ñande reko tee Paraguai haicha, upeichaverõjepe tekotẽve myakᾶhárakuéra tavapeguakuéra iporᾶva’erᾶ ogueraha chupekuéra oĩhápe aty’i terᾶ atyguasúpe vy’ahápe, katehápe ikatuhaguaicha omongakuaa ñandeve ñande kuaapy iokuaaykávo moõguipa jaju ha moõpa jaha tetᾶhaicha ha áva haicha avéi
Ko tembiapo añe’ẽha’ᾶ ajapo ha amohu’ᾶ ikatu haguaicha magmaváve Campo 9 guakuéra avéi ambue okaraygua ha tetᾶygua oikuaa katupyry orekóva ko’ᾶ ñe’ẽpoty ha purahéiapohára, ikatuhaguaicha oñe’ẽme’ẽ chupekuéra henda katupyry kuéra apytépe ,ha mburuvichakuéra renondépe osa’ỹre peteĩ mbo’eháo oñembo’ehápe ko’ᾶ mba’e.Ko’ᾶ ha’e pe aranduka’aty oguerekóva ijehéve heñoiguive ha upekuévo ojekuaa haĝua tava Campo9 orekóha ñe’epapára ha purahéihára omombe’úva’ẽra ñandeve oikóva ha oikótava ombohorývo ñande apysa tai , mba’epúpe ha puraheipópe.




2.    Apañuaĩ
Tava Campo 9 pe oĩ heta ñe’ẽpapára ha opurahéihara oikóva kañyhápe ndojekuaaichupekuéra ,mba’eichapa   aipytyvõta  ikatu haĝuaicha ojeikuaa hembiapokuéra,  avéi okakuaa haĝua katupyrykuéra apytépe ikuaapy rupive.
3.    Hupytyrᾶ
Tava Campo 9 guakuéra toikuaa oĩ ha ñe’ẽpoty apohára ha puraheihára ko yvyvo’ípe oikóva ñemiháme. Katu mburuvichakuéra tomysai   yvytúre hembiapokuérakue aranduka pukoe, térᾶ oñembosako’ihápe  vy’arᾶ, katehápe katupyrykuéra pa’ume, ambue ojekuahaĝuame ko’a tapicha  marangatu  oñemomba’eguasu  ha oñeme’ẽhaĝua chupekuéra henda tavápe ha opaváve renondépe
4-   Jehupytyrᾶ
4.1  Jehupytyvoirᾶeta
Tojekuaa’  toñehendu oĩha ñe’ẽpapára ha purahéiha  tava Campo 9 pe
4.2 Jehupytyvoirᾶite
ü  Tojehecha mba’eichaitépa ojehai ñe’epoty ha purahéihára ohechauka haĝua hemiandu ha ikatupyry
ü  Tojehecha mba’eichaitépa ojehai ñe’ẽpoty ha purahéi
ü  Ñambyaty hembiapokuérakue ha toiko chugui aranduka
ü  Toñemyasai  tojakuaa opaváve henda rupi
ü  Ñamomba’eguasu katupyry orekóva  ko’a ñe’ẽpapára ha purahéihára
ü  Ñamomba’eguasu jopói ome’ẽva chupekuéra Kirito
5.  Mo’ambueha
ü  Oĩ ohaíva hemiandu ñe’ẽpaparakuéra
ü  Oikotéve avei  ha’ekuéra ñepytyvõre osẽ  porᾶ  haĝua hembiapokuéra
ü  Ikatu oi mburubicha oñangarekóva ko’a mba’ere
ü  Hembiapokuéra  rupive  ikatu  jaikuaa oikóva tavápe ha’ekuéra ohecha háicha
ü  Mbovy omomba’eguasúva hembiapokuéra
6. Marco  Teórico
6.1. BIBLIOGRAFIA  DISPONIBLE
Hay bibliografía respectivas para la elaboración de este trabajo; son numerosas las referencias literarias en cuanto a los materiales de apoyo de aulas mismo en el área de lengua y literatura (7º,8º,9º,1º,2º,3º, C), que servirían de suficiente marco teórico, también en especifico la utilización de Diccionario Guaraní Español, Jorge Antonio Guash,
Consulta directa con los poetas e intérpretes que están ocultos
Portafolio de evidencia de lo escrito; P C c/acceso a www. (Internet)




6.2. ÁMBITO  DE   INVESTIGACIÓN
Para este trabajo se buscará compilar producciones de los poetas e intérprete en forma oral y escrita en distintos y formas, además con asignación de algunas obras  para una posible posterior publicación. Estos trabajos serán realizados en congruencias a las referencias literarias a ser analizada que serán los soportes teórico del trabajos según las  formas, estructura y características de las producciones escritas correspondientes del contextos.
6.3 TIPOS  DE  INVESTIGACIÓN
Diferentes tipos de investigación se puede aplicar en este trabajo : como habrá una producción textual la investigación será descriptiva y narrativa de diferente fuentes; también se hora una investigación bibliográfica y las consultas directas servirán como trabajo de campo o experiencias practicas recogidas en diversos contextos, además se recurrirá a entrevistas, diálogos y visitas de páginas Web/s.
Es una finalidad de estos trabajos presentar en forma tesis y una posible publicación de una antología poética de las producciones de los alumnos, al concluir este interesante Curso de Licenciatura de Lengua Guaraní como forma de capacitación y formación académica, formal y continua.
Crispin Brites Candia
Karai Crispin Brites Candia heñoi “Villa del Rosario”-pe,  tenda hérava Puerto del Rosario yvyvo San Pedro ryepype isy Juliana Candia Arse ha itua Crispin Brites (poeta suruku’a)  ipehẽnguekuéra Juan Lucas, Verenice Beatriz ,Teofila Gladis, Segunda Verenice , Isac  Gabriel
Ha’e michi’ietépe itúa ojopoi isygui ha ha’e opyta itúa ñangarekópe  ,ova hikuai 8 de Rojas Cañada (Capiata) ha itúa ojuaju jey ambue kuñakarai hérava Felicia Fernandes ha omongakuaa ko mitᾶmi imembyroĝuaicha ha ohechauka chupe tape porᾶ oipykuiva’erᾶ ogueraha va’erᾶ chupe ko óga oĩhápe  ha ha’e omomba’eguasu ko kuñakarai  ome’ẽ haguére chupe umi mba’eporaĩta ikatu’ỹva jajogua pirapirére ha omano’yva’eraᾶ márõnte
Upéi ohekávo jeiko porᾶ ova jey hikuai táva  Pindoty Lago Ypoa rembe’ype (Nueva Italia) upéi ova jey  Táva Calle Segundape upépe oñepyrὔ oike mbo’ehaópe  itujaveva oĩva Nueva Italiape hérava mbo’ehao Alemán upéi ojejapo mbo’ehao pyahu upe téva ha’eva Mbo’ehao Estanislao Sanabria ha upépe ojapópa imbo’epy primario upéi ova jey Santísima Trinidadpe( Asunción)upépe oike mbo’ehao Nº 19pe República Oriental del Uruguai imbo’eharakue ha’e mbo’ehára Aide  Antunez de Vallovera
Upéi ohasa Paraguaýpe  mbo’ehao General Díazpe imbo’eharakue ha’e Marciana Alvarenga ha upe peve oho mbo’ehaópe
Ojere jey táva Nueva Italiape ha upéi oho cuartélpe oguerekoroĝuare  papokõi ary (17) comando de ingeniería nº 2  general Genes osẽ upégui tenonderᾶ iñirunguéra apytégui heko porᾶgui  ary peteĩsu porundysa poteĩpa pokõi ha poapýpe(1967- 1968)
Ojapopa rire ikuartel opyta omba’apo Paraguaýpe ha oñembokatupyry oguenohẽ hağua ta’anga (fotografía)ko’ağaite peve ojapo péva pe tembiapo avei omba’apo yvyráre,  oñe’ẽ avei pukoépe ojapo programa radial oñepyru ojapo programa política pukoe comunérope Paraguaýpe avei pukoe Nacionalpe itúa el poeta suruku’andive upérire ha’e ojapojey  programa folklórico paraguayo omombaretévo ñande purahéi ñanemba’eteetéva  upei ova  tava campo 9 pe upepe ojapo programa pukoe La Voz Del Estepe hérava ka’aguy ñe’ẽ  kyryi pokõi  ára jave  uperire ojapo pukoe Centenariópe oñehepyme’ẽ rire ko puko’e opyta héra tajy upepe ha’e ojapo jey iprograma folklórico
Avei oñe’ẽ pukoe Difusora  Ka’aguasu de Coronel Oviedo  oho karapeguápe upepe omba’apo mbohapy pukoépe
Karai crispin omenda peteĩ kuñatai hérava Maria Celina González ha heñoi chugui mbohapy mita kuña hérava  Rosaura tenondegua ,mbytere Elvia teresa , ha Griselda ipahague
Michi guive ha’e ojapo ñe’ẽpoty porᾶ , porᾶ ha oñemomba’eguasu imbo’ehara ha iñirὔnguera apyteépe ojapo imbo’eharápe ituápe , isýpe ha ko nande rekohápe(naturaleza)
karapeguápe  ojapo ha  omyakᾶ  peteĩ  aty ñanemba’e ombopu ha opurahéiva   (en la década de los 80) hérava  “Los Zorzales Triunfadores de Karapeguá” hay’ojoyvype  Gonzáles Figueredo, Emérito Gonzáles en primera voz, y Sabino Figueredo en segunda voz, inirὔnguẽra  arpa Félix Guerrero, acordeón Lucio M. Coronel,  bajo Virino Ramírez  omotenonde  Crispin Britez Candia ojapo hikuai   8 grabaciones  sello ARP, pe ĝuarᾶ  peteĩ  sello Pájaro Campana  avei sello
Elio de don Evelio Valdez.
Omyakᾶ avei Los Zorzales Triunfadores de Campo 9 ojapo hendivekuéra  2 grabaciones   sello Eliope, hay’ojoyvýpe Gonzáles Sala. En la Primera voz Dionisio Gonzáles,  Leonardo Gonzáles, y segunda voz Bernardo Sala. , arpa Dionisio Sala, acordeón Víctor Gonzáles, dirección general de Crispin Britez Candia upeva upe terare ojapo  grabación  hay’ojoyvype los hermanitos Román Torres en aquel entonces Gerónimo Román Torres en primera voz, segunda voz Juan Sixto Román Torres, los Zorzales Triunfadores de Campo 9 con el dúo Mitᾶ’i de Suerte, upéicha oguenohẽ disco Elio  ary1994.pe
Ko ára kovápe ha’e peteĩ  capellán peteĩ pohanoharendápe hérava “Vida Sana” barrio la fortunape  upepe ha’e omoñembo’e  onemoñe’ẽ  magmaváve ᾶoĝuahẽvape pohanohára   rendápe  upeicha avei oho oparurupi ojapo pea pe tembiapo ha akóinte avéi ohai ñe’ẽpoty ha purahéi 
Oho mombýry mbyry paraguai ryepýre hikuái ha  katu omombarete chupekuéra jepopete ha jeguerohory mamo oho hagui oguerúva ñe’ẽpoty apohára ramo ohasa peteĩsu  hembiapókue ,umiva apytépe ojegrava irὔndýpa purahéi opaváve atyndie
Oñeme’ẽ chupe héta jopoi opaváve mbo’ehaógui ñe’ẽpoty apoháramo ha oñemomba’eguasu hembiapokue  opaváve mbo’ehaópe ha opaváve táva oho hague rupi 1993 guive  oñepyrὔ ojapo kiritópe ĝuarᾶ ohekavo pe pytu’ὔ ñamonovóve jaguerekótava   ndojapovei ñe’ẽpoty ndaha’eva Ñandejárape  ĝuarᾶ
Upeguive ko’aĝa peve oguereko 60 purahéi kiritope ĝuarᾶ umiva apytégui( 14) ma ojegrava
Ko’agaite péve ojapo ñe’ẽpoty ñyrõ rehegua jeiko porᾶ, joayhu,  anguirὔ ha opaváve mba’epe ñanemoguahẽva’erᾶ  Ñandejára renondépe ita’yráicha térᾶ itajyráicha ha avéi ojapo ko’aĝa peve ta’anga ñeguenohe ha oñe’ẽ peteĩ programa cristiano hérava Manantial de Vida oñehendúva pukoe San Jorge  arakõi ha arapoteĩ  jave 12 ha  14 aravo ha arakõime katu 7:00h 8:00h
A mi Italia
Canción de aves , canción de auras Nueva Italia nde rerami
Y gran sonido de mi guitarra pytũmbypávo tande aho’i
Su agreste llanto muestra mis ojos che ka’arurõ umi mombyry
Nueva Italia cual un espejo opa che kepe pomyataidy

Fresquita sombra donde acunaba Barrio San Pedro che rekoha
Y Santa Rosa la perfumada che reinamíva tapyi renda
Oh San Francisco a ti te canto amigoitegui henyhete
San Blas adornan olor  encanto morena tierna porᾶ meme

Sutil fragancia en mi memoria peicha reikóva ne pindoty
Solo Tacuara gloria de gloria Nueva Italia che saimbyhy
Siempre del este viene la brisa hyakuᾶ asýva la guavira
El sol luciente baila de  risa jukytyguava resapeha

Flor primavera miel de mi pluma mainumbymicha  rombojere
Virgen cautiva fiera de luna ko’ẽsatĩme tajesape
Como saludo de un bohemio che puraheipe romboyvoty
Nueva Italia la de mi sueño nemba’erᾶva peicha hoky
Kuña  historia
Apurahéimita peẽme aipota pejapysaka
Peteĩ  kuña historia peva cierto ojepasa
Año seis mese avisita ni una vez iproblema’ýre
aguerahamavoi un dia ndorahasái roikovai’ýre
la pochykuepe ndahuvichai una veminteke toñe’ẽ
dos vese ha oñe’ẽ  rangue opyvoi oimehapete
mbarakaja ohovapete henonderᾶ rupi otoparo
ha la che hopo ojagarraro ogueraha ipo renyhe

cheke ani aha mamove ha’e demás ideconfiada
caserora mante amachata hakate’ỹ ndaje cherehe
he’i ndaipori avavéte cheve ko’a rupi che rayhúva
eju ere cheve ajapo’ỹva che roheja va’erᾶ  katuete

dos año entero aaguanta  che mandu’agui yma guarere
avisitarõ  guare ijykere mamo oho hápe che reraha
ha upei ou he’i epyta eñatende cheve che membýre
aĝa hasẽro okupeguýre embovy’a cheve aju aja
TOMAS GONZALEZ

Tomas  Amado  González  táva   heñoihague  San Lázaro peteĩsu porundysa mbohapýpakõime  jasyporundy  porundy jave  papoapy ara pe(18-09-1932)
Isy  ha’e Ña Victorina Gonzalez  itua katu karai  Ramón Cáceres  ipehenguekuéra  Faustino González ,  Arcadio Velásquez,Santo Domingo , Ñeka , Kola
Iñemoarandu:mbo`ehao  Lázaro Aranda
Hekoveirữ:  Andreza Armoa  imborayhúgui  osẽ  Iñemoñare:Felix ,Bernardo,Jorgelina ,Leonardo,Dionicio,Alejandra ,Ana,Oscar y Elvio
Ou  ypyhágue  ko  tendápe (19 86)peteĩsu  porundýsa poapypa poteĩme
Hembiasakue:  ombopu mbaraka heta ndive oho mombyry mbyry purahéirapykuéri  oreko aty’i hérava” Gato Negro” , omba’apo avei ñoha’angápe(teatro) ita’ýra kuéra ndive  ojapo opamba’e omongakuaa haĝua iñemoñarekuéra upeichaverõ  jepe  ndohejai  purahéi peteĩ ára
Hembiapokuérakue:  Paraguaya  Linda(  guaranime), Ñemihamemi  ha Adelina
Ojapo avei ñe’ẽ mbojere castellano,guarani ha portuguepe heta purahéi ambue rembiapokue



Ñe ẽjovai
  Mba’ apo rekávo ova táva Campo 9 pe  ñemoñarekuéra ikatupyry rupi avei purahéipe ahekávo chupekuéra pyenda ikatu hağuaicha omongakuaa pe arandu che amoheñoiva chupekue
;Ahupyty pe ahekava’ekue chupekuéra, che ra’ykuéra magmaváve ombopu ha opurahéi opa ñane retᾶ  ryepýre ha ambue tetᾶme avei ha katu ojeguerohory ohohápe
    Avy’a ahecharõ  che ra’ykuéra  opurahéi ha ombopu ha’ete  chéve ajapopáva che rembiapo ,  chevaicha ajehecha amañarõ  hesevekuéra
 oiko chehégui ñe ẽpapára ñe’ ẽpoty apohára purahéihára,  añe’ẽmi  Cripulo Bordón ha’e va’ekue peteĩ  karai ohesa’ỹijóva aranduka  (filastélico) ha’e va’ekue karai añetete ha’e oñemoñe’ẽ  cheve ha ohechauka chéve che renonderᾶ he’i   omomba’eguasúgui pe ajapóva  uperõ  guare ha  ambopu hendivekuéra ha’e oguerekóma uperõ  ipurahéihárakuéra aty
  Che mitᾶme che motenonde ko karai mba’eguasu iñe’ẽ ha ijehaípe kuatiare  avei ha upéi che jehegui  mokõipa  ary guive(20)  ajapo ajapo ñe’ẽpoty  apurahéi katu che mitᾶ guive upei che jeheguimínte, avave na che pytyvõi ha mburuvicha kuéra araka’eve nomomba’eguasuÍva puraheihára.
 Magmavavépe  apurahéi  aikua sype gua tuape kichihápe ha avei ñandejara tenda,ha  tetᾶ ñemomorᾶ
 Ajapo  peteĩ grabación  2013 che ra’ykuéra  ndive yma niko ndaipori nemboriahúrõ  reguahẽ´ haĝua rejapo ko’ᾶmba’e
Ome’ẽ cheve akᾶreñoi ajapo haĝua purahéi , umi tapicha oĝuahẽva tenonde purahéipe  ha’eva  Luis Alberto del Paraná ha Crispulo Bordón  Flores, Enmundo  Medina , Chinita Yalud  ha  imena Ireneo  Ojeda Aquino  ha  ko’a tapichandi aguahe apurahéi  ropurahéi oñondive ha’e kuéra ipurahéi ogueraháva chupe kuéra tenonde ha’eva  alto Paraguay –Bahía negra poty  -che pochýma nendive  ha ambueéve purahéi
 amogotomie  ajapóse jey ñohanga ha purahéi ahaita opyta haĝua yvy ape ári che rembiapokue che tujama rupi  ha namanosei ambue ñe’ᾶme
Ko’a ha’e tembiapo ojapóva’ekue
Paraguaya  Linda
Ojoapytépe ojeguapáva yvotyty
La iporᾶvéva paraguaya che kamba
Ndeko che jara kuñataĩ  guaranĩ
Che pytupáta ha’e ndéve roipota

Pevare che che puraheipe amỹasai
Che rekovépe che añoᾶ nemborayhu
Ko’ağa guaicha ndévente roipotaitéva
Nendivente aimeséva paraguajámi porᾶ

Nde juru he’ẽmbochygui taipyte ijeirete
Ne rembe he’i,  cheko nemba’e
Pe ñane tapỹimime ñandemi oñondive
Che ağa irumi, nemba’e  che rekove

Ko’erõ  ára kuarahýndie hembipe
Ñandereko ohesape omỹesaka
Che mbaraka, che purahéi ndive ta’e
Ani oğuahe jepy’apy ha angata

Ndaipori chéne ogajerere vy’a’ỹ
Ha tory pape kunu’ume ta ñaime
Ko’aĝa guaicha nendivente aimeséva
Ndévente roipotaitéva paraguaya mi porᾶ




Ñemi hapémi
Peteĩ ka’aruete kuarahy oike potávo
Nerendaitépe ajavo ne ryakuᾶ che anga pyhy
Ajavo roipopyhy vevyúmi roñanoávo
añesenti enamorado ha che jehe rojopy

entre arboleda frondosa y verdoso pastizales
nuestro amor incomparable ijukýva kunu’ὔ
peicha guapa jajuhu quien sabe en el mundo entero
y con frases tan sincero ha’eva’ekue rohaihu

tu incomparable belleza encantadora mujer
con cariño y con placer nendivente aimeséva
ndevente roipotaitéva peina ko’aga oguahẽ
che jyva’ári reime ymáma peicha aimeséva

che ajurakuápe añanduva entres suspiro  tu aliento
llena de vida y contento hesai che vy’apavẽ
mokõine poku oime oviviva bien contento
como si fuera en el templo nde jyva’ari aime
Ta’ito torres
Karai Geronimo Torres ha’e va’ekue  peteĩ ñe’ẽpapara ha puraheihára,   ndojekuaáiva chupe ha heta hembiapokue iñasᾶi Paraguay ryepére  itajyra tenondeguare Maria omombe’u itua katupyry ha’e naiporivéima rupi ,ojeiva’ekue yvy ape arigui peteĩ ára poteĩ jasypateĩ jave mokõisu  poteĩme(06-02-2006)
Heñoi tava Piribebuipe  mbohapýpa ára jave jasy porundýpe peteĩsu porundysa popa irundy (jave 30-09-54)  upei ova tava campo 9 pe ojuhu  hembirekorᾶ Ninfa Natividad  Sanches ha omenda imborayhukuéragui heñoi  Maria,Elisabet Carlo, David, Arnaldo,Antonio, Nanci, Ruben, Juana, Rossana, Jorge, Gabi, Edgar, Hugo,
Itua  Jose León Torres ,isy   Gabriela Cañete ,ipehenguekuéra Nestor, Mirta, Anuncia, Graciela,Delia,Teodolina, Roberto, Victoria, Panfilo, Estelvina 
Ko karai ojapo héta ñande arandukuére ojapo peteĩ aty ha omba’apo oĩ haĝua Campo 9 pe Asociación de Musico ha oconsegui  , heta ára oñeha’a   osẽ haĝua tenondegoty ipurahéi ha ijehaípe upeichaverõ jepe noguahéi pe ha’e oĝuahesehápe ndaipori rupi motenondeharakuéra ña ne retᾶme ohechava ko’a mba’e ñandejara ome’ẽvakue chupe
Imitaguive ha’e hi’anga jeráva opamba’ére kuñataĩ, kuña karai  omba’apóva ,manga py oñembosaiva,  taváre, ha avei ava oguahẽva tenonde aty pa’ὔmere ha’eva Nelson Aedo Baldes,Miguel Cáceres , Carlos Gamarra (jugador de la albirrojas)ha avei ñane motenondevakue ña ne retᾶme  ha’eva Gral Alfredo Stroesner , Andres Rodriguez pe ĝuarᾶ
Omombe’u itajýra  Maria ha’e oityva’erᾶ ñe’ẽpoty itua rembiapokue aty hápe ha katu umi ohendúva  ome’ẽva’erᾶ chupekuéra pirapire  ojapováre  ,  oho  avei hendive General Andres Rodriguespe (1989pe)oity ñe’ẽpoty palaciópe ojupirõguare motenondera ña ne retᾶme oity rire general Stroesnerpe ha uperõ guare oñeme’ẽ chupe pirapire hembiapore
Avei ohomi Paraguarípe  artilleríape omyasᾶi hembiapo ha oñemomba’eguasu chupe ijehaikuaare
Oipytyvõ avei `peteĩ mbo’ehárape Mari Cañete oreko haĝua mba’apo mbo’ehaópe ohai chupe ñe’epoty ha ko kñataĩ oity imba’erõguáicha
Omombe’u avei itua omombe’u hague ha’e hi’anga jeraráva ymataguive opa mba’ere  ha  upemarõ hogayguakuéra ohechakuamarõ omoigue chupe oñembokatupyry haĝua táva Luquepe ñe’ẽpapára oiko haĝua chugui
Hembiapokue hera Risáre, Ykua mbaraka  che Pueblómi Campo9, Campo 9 Poty Kuru, Lino Oviedo
Ha’evakue peteĩ karai ijohei pýre tua ramo heta iñemoñare araka’eve ndohejaiva oñeha’ᾶ ohupyty haĝua hikuai katupyry  ndoheja araka’eve chupekuéra
Imandu’a Maria ha’e oñembosaraimi va’era hendivekuéra mangapy  ha manga po ha ha’ekuéra ndohechaíva oiko vai ramo isyndie  ohaihu ha orekokuaa hembirekópe , he’i avéi oreko hague héta anguirὔ ojevy’a hendie héta oikuaa pukara mandu’arõ opyta ko’aĝa peve
Omba’apo opa mba’épe ani oikotevẽ hogayguakuéra, ojapo hembireko ndie hi’upyrᾶ  ha iñemoñarekuéra ohepyme’ẽ taváre avéi ombapo kokuépe 
Hasy  mokõipa  ary ( 20) ary omano haĝua tuguy asukagui ho’a depresiónpe peteĩ ary héta hasy ojei haĝua
Hembiapokue rera
Santa Elena
Aipotaitente pehendumi ñe’ẽ yvoty ajapóva
Che akᾶgui peichaheñoiva ko che ñe’ẽ mbykymi
Ña Mari tohendumi Isidoro ikorasõ jara
Ambotuichaitégui nde ára aju ko purahéimi

18 de agosto Santa Elena nde ára
ha magmáva rojupáva  rombotuicha
oiméne amo yvate .ñandejára oĩvágui veima
upe isýpe la hesaike mokõive

tyketépe oime Ferreteria Santa Elena
upépe ndaipori ofaltáva entero mba’e
upépe ningo oĩ personal ikatupyrýva
kane’õ  oikua’ýva ha’ekuéra horyetemi

sapy’a peikotevẽro pehẽnoi mbyry ne’ẽme
upe penerendaitépe enseguida osẽ oho
ndokuaáiva kane’o avei karai Isidoro
upe pedido pejapóvo enseguida ogueraha

ha nde la nde rogami oĩ Campo 9 tépe
ne familia apytépe ha nde reiko revy’a
vy’ape peiko joa enteroite kyre’yme
Tupᾶ he’ima isýpe pende suerteve hağua

Ykua Mbaraka
Ykua Mbaraka ndéve ajapo ko che purahéi
che aipotaitégui ha ojekuaa  mamõpa reime
nde  y poraĩte pytu ha ko’ẽ  ha’e osyrýva
ko kapi’ipe hoky rovyὔva nde ykua rembére ojerepaite

ha pi Felipe ha nepytyvõ kyre’ỹ ome’ẽva
ha’e kuimba’e ijohéi pyréa péicha omba’apo
ha’e ndoikuaái upe kane’o ojapo hağua Ykua Mbaraka
ha che ajapo la puraheirᾶ che apytu’ὔgui pehẽndu hağua

ha mainumbými pe nde ykua ári ha’e ojerokýva
ñandejára yvágui pe nde ysyry ha’e ovendesi
Sr. San Jose upépe oĩ ha’ente voi hese oñantendéva
ha iporaĩtéva ykua mbaraka upépe oĩ.

Pejumi ha ára peẽ tapicha ku pehechaséva
pévare ko’aĝa ko che purahéi péina amombe’u
iporᾶ’imi nde ykua yvu ha’e la hi’y  ipiro’ysᾶva
pévare ko’aĝa aropurahéi Ykua Mbaraka

ha amondohóvo ko che purahéi péina amombe’uta
avei pehendúta campo 9 pe oĩ  Ykua Mbaraka
tupao yképe ha’e opyta ha enteroitépe oservi haĝua
cualquier mba’yrúpe peju peraha pene mba’asy  okuera haĝua



Gerónimo Poeta
Che réra ha’e Geronimo Roman che reñoi táva Juan . E . Oleary  ary  peteĩsu porundysa pokõipa poteĩme (1976)  jasy porundyjáve ára mbopypápe , che ru ha’e Camilo Roman ha che sy Preciosa Torres che  pehenguekuẽra ha’e Maria Dominga, Jose Antonio, Carmen , Juan  Sixto, Dionisia, Jorge, Ramona, Victorina, Pablina Angel, Julian  ha che aime  porundyhápe umi che pehengue kuéra apytépe
Che michĩguive apuraheise ha ajerokysémi, che mandu’a apurahéi ronguare peteĩ kuñakarai hérava Ña Rosa oguerekóva ñemuha ha katuete ohepyme’ẽ va’erᾶ chéve mba’e he’ẽ apurahéi haguere chupe. Avei che mandu’a mbo’ehao rapére oĩva’ekue peteĩ karai hérava Karai Lingui ha’e katu chembopyta va’erᾶ hóga renondépe ha che mbopurahéi po guaraníre.
Ohasa upeicha upe ára ha aguerekópe  porundy ary  rupi  ( 9 ), che ja aikuaáma  papo( 15)  purahéi ha upépe ja che gueraháma hikuaai serenata hápe, uperonguare karia’y katuete omõ serenata  ichíkape ha avei hi ára mbotýva.   Ko’ᾶga rupi ᾶ mba’e ndojejapovéi.
Ñañe’ẽvo ko che rekovére ambe’use avei che rogaygua kuéra ndi ymaite guive oremboriahu. Upeicha rupi rova ha rova va’ekue ore rógagui, ndoroguerekói rupi óga oremba’e teéva, che túva ndoguerekói heta mba’e ha ore  retaiterei ave, roime    pakõi ( 12) pehẽngue upévagui 6 kuimba’e ha 6 kuña. Upéicha rupi che ko’ᾶgaite peve che mboriahu.
Ñandejara ome’ẽ chéve peteĩ mba’ekuaa tuichaitereíva ha upevare avy’aiterei, pe pa ary (10) areko rupi che ja ambopúma va’ekue mbaraka, ndaguerekói che mba’e tee  amba’e  purúnte ha avave nachembo’ei ambopu hağua ,chejeheguínte che añeha’ᾶ hese ha ambopu, pe aguerekópe pateĩ (11) ary che mandu’a aguerekóma va’ekue che purahéi tee che ajapóva, chéve chembo vy’a ajapo jave purahéi na che arandu porᾶi ramo jepe che ahai añandúva ha ojehaihu ahahápe , che aimeva’ekue mbohapýha  mbo’esýrype (9º) namohu’ai oĩ rupi ambue tekotẽve che rogapýpe ha ndachepu’akai pirapireguio che mbo’epýre
Upéi roguerekóma ore aty héra va’ekue “El Mitai  de Suerte” Karai Crispín Benítez  ore myakᾶhára. Upéi rojapóma peteĩ “casset” pe 1989 rupi che aguereko upẽro  paapy (13 )ary , uperiremĩ oúma ore hero hikuaái “ Mita’i  Rory  “.Uperoguare oĩ rupi peteĩ mita’i avei opurahéiva ha hérava upeicha ,ko’a aty oguereko ñokarᾶi oñondive kuéra ha isambípa , ojekuapaiterire ha casset apoharakuéra omointéma oréve pe ambue téra omohendague pe romoiva’ekue tera “ Mita’i de Suerte “,  “M ita’i Roryre “,upeicha rupi oĩ  che purahéi  upéva upe atype
Nda che resaraiséi avei myakahára mbo’ehao 727 peguágui ha’e hina Ña Digna de Cáceres ha’e heta oñeha’ᾶ cherehe amohu’ᾶ haguᾶ che mbo’esyry ha’e che mbo’e va’ekue pyharéve, ka’aru ha pyhare. Kuñakarai Saturnina Achar de Gaona ha’eva petei mbo’ehara ijohei pyre  ha’e peteĩ ava ndacheresaraimo’aiva  heta che pytỹvo rupi avei mbo’ehaópe. Ha upéichape aikéma mbo’esyry tuichavévape aguereko ronguare  parundy( 14) ary upépe ndaikatuveima omoğuahẽ che mbo’esyry  che mboriahu rupi. Upemᾶro aha cuartélpe ha ajurire aha añeha’ᾶ peteĩ aty chokokuereguápe ha oñeme’ẽ cheve 4 hectarea yvy, upei aha amba’apo Ka’aguasúpe peteĩ surtidorpe   ndaipori rupi pirapire che kuaapýpe ha’eva pe purahéi. Che apurahéi ha ajapómi purahéi  pe aikoháre oĩ  rupi che ruguýpe ko kuaapy  ñandejára ome’ẽva cheve , upéi aju jey Campo 9pe ha ko’ağaite  peve aiko upépe amba’apo mba’e ñe hepyme’ẽ papaha ojeheróva (quiniela)pe
Che rembireko ha’e María del Rosario, ore mborayhúgui heñoi   mokõi (2) mita’i hérava tenondégua Geronimo oguereko pa ary  ha upei oĩ Emilio oguereko ko’ağa pokõi ary  mokõivéva oñepyrὔma avei opurahéi chendive ndorojekuaa guasuite gueteri. Pe che ra’y ijypykue ombopúma mbaraka, opurahéi ha avei ojapóma purahéi imba’eteéva.
Che avy’a che rekovére ha ame’ẽ che aguije Ñandejárape ko che rembireko ha che ra’ykuérare. Che ajerure tante umi myᾶkᾶhára kuérape tohechakuaa ‘ toipytyvõ  umi mba’ekuaa ojehekýiva ohóvo tapichágui imboriahu rupi.
Che hi’ante va’era  ko’ᾶ che ra’y tohupyty che ndaikatuiva’ekue amohu’ᾶ upeva  rehe añeha’ambaite  amba’apo opa mba’epe ha ipa’ume ambo’e chupekuéra che katu haicha ,rombosakoi  avei ko oñepyrὔvo ary rojapóvo gravacion hendivekuéra ikatu haguaicha ojuhu hikuai tape  pe ikuapype che aipykuiva  aheka ymaguive ha ko’aga ajuhuse chupekuéra ĝuarᾶ .Ha’e  avei  che  ñeha’ᾶ  ani hagua opyta kañyhame ko’a kuapy ñanemba’e teéte oĩva ñande tava apytepe ha katu oñehundiva heta tekovegui  ndaiporigui omyasᾶiva tapicha oikuᾶva rembiapo   osẽ hagua tenonde gotyo ikuapýpe  umi tekove, ha upekuévo oikuayka ñane mbae ohóva hina tesaraípe ha jaikuahaicha kóva rupive ikatu ñamomba’e guasu ha jaikuaka ña ne retᾶ ha ñande tava kuapy añetetégua


Guyra Kañymby ou jeyha
Ovy’arasantéma la che hermana ja otopa jeýma la iguyra kañy
Ipope oreko toda la semana, omoñe’ẽmba ha ojapichy
Pytu oguahẽvo omoĩ hupápe oipete ndaje oke haĝua
Ko oho va’ekuépe okambia la ilaja, la okerangue iñaka hatᾶ
Tuicha okambia guyra akᾶ pytᾶ

Aĝa opyta ha’e kasero sofápe oguapy tele ohecha
Che hermana katu  osẽ opovyvy ha’e oiko ombyaty alimentóra
Oĝuahẽ  vove hendápe la ella opo ijajuri oñemokunu’ũ
Ha upegui  iderecho mokõive  kotýpe si oĝuahẽ jeymavoi pytu
Ja oiko jeyma vy’a ayvu

Juruguy reípe oikóve che hermana la vy’a orekóvako ndaijojahái
Lorito ka’uicha iñe’ẽngatu vyroite chupe la ndoke porᾶi
Vecinda entero osẽ omombe’u guyra kañymby ou jeýha
Ko’aga hasýma oveve haĝuᾶ omo akᾶ perõ ha oipepo trosa
Peicha opyta guyra kardenal.

            Letra y Musica: Geronimo Roman

opa la plata ha oho che amor
Polka
ko crisi ouva che rundiéte ni aimo’ᾶýre apyta che año
opa la plata ha oho che amor hi’ari opa mboyve ko ro’y
asẽ okápe po’i asy añembo’y hapere amaña
oñantoha cheve adispara ha hapykueri mba’e  ajeity

pe mborayhu ha’e la piola ipo’ihápente osova’erᾶ
nahembyvei saldo repyrᾶ rasa ivai la situación
pasajera ra’e la che amor oho ompeña la chembaraka
pero oheja che consuelorᾶ che amigoiténdie ndaje oho

mba’e ajapóta ha’e apytávo si  ja oikopáma la oiko va’erᾶ
añeha’ᾶta ñe’ẽkuaápe arretira chembaraka’i
ha’upei ahata mba’e avei aipo che amigo pe  avisita
oime jeýma ndaje avéi causa la crisi cheicha opyta
Letra y Musica Geronimo Roman
Felicidades che Sy
Nerendápe che sy roĝuahẽ peina rojúvo
Felicidad roguerúvo nde ára yvoty jave
Ijatýpa nderehe nememby kuéra  maymáva
Agui ha mombyry guáva neñeñua joaite

Felicidades chesy nde ára poty iko’ẽvo
Ne nieta ha’ene nieto regalómi reve oja
Ha orekatu rovy’a remboty rehe otro año
Ro’e ndeve roañuavo felicidades mama

Ñandejárape arroga tohovasa nde rape
Tereikove pukuéte ko yvy ári chesymi
Akointe tande felis mba’e porᾶ emerecere
Reiko aja ko yvy apere nderape tomopotĩ
Nderape tomopotĩ

Letra y Musica: Geronimo Roman

Anatomiko kolale
La moda no incomoda upeicha ko oje’e
Modernización ja ohóma mombyry aĝa tenonde
Péva peje Satanas kiritópe odesafia
Modernidápe la igente ojagarrápa va’erᾶ

Yma comunicación radiomi pente va’ekue
Ha upei la televisión ta’anĝa mavoi ome’ẽ
Upeváre los amigos aipota pe ñantende
Mba’eichapa ñane tiempo a mas dia iñambue

Ymáguare pantalón imolde kuimba’e
Ha ko’aĝa osẽ de licra ha oje’ópa lentoite
Y color ky’a vai bolsillógui henyhẽ
Ha oime je osẽ avéi anatomico Kolale .

Celular yma guare apenita emensajea
Ko’ aĝa katu opivo erahauka ta’angᾶ
Mba’eiko ᾶva lo amigo  avavépe pochyrᾶ
Alguno otendesémirõ ijehe tocalcula

Ña controla ñanetiempo mba’eichapa oñecambia
Kiritoko irregreso hi’ᾶguima lo mitᾶ
Yma mitᾶ de un año emkyryípe opuka
Ko’aĝa 3, 4 diante tuichama voi orronka
Henyheko la problema amas dia hetáve

Nereimeiramo de moda tapykuépema reime
99 arýma che abuelita omboty
Ndohechaigui aipo los Simpson haimete hoga ohapy
Letra y Musica: Geronimo Roman





A causa el destino
Aje’e  héta tiempo jaiko joavi’upemamo ñase hape jatopa vy’a
Ñandeícha va’ekue ke yvy  apere ojoayhu porᾶva hasy  itopa
Ko’aĝa ĝuarᾶro akausa del destino ndaroviai voi peicha apytáha
Después ke vy’ape jaikóma unido nde  ha che otro lado aĝa japyta.

Idegustoite va´ekue los momento ñande jahasa va’ekue oñondive
Nde eremi cheve peicha todo el tiempo hi’ante mi amor ñande jaikóve
Ka’aru jave  ramo ku mitaicha ñase va’erᾶ  jajepasea
Ko’aĝa  ĝuarᾶro nde otro ykere ha che ave upeichama  ajetopa.

Hetama aiko tesarai rekávo, ha ni upeverehe che ndatopai
Aĝa añandu che tujávo ahávo pe ka’aruetérõ rasa ndavya’i
Ñande rapekuerehe che mandu’arõ  hi’antéva cheve ahami jey
Pe arroyo syry rehe ñaña muñaro jahasa haguépe joaihu pave’ỹ.

Letra y música: Geronimo Roman


Oleariense Resa Yvoty
Ja hetaitema aro purahéiva, kuña iporᾶva
Ha peina aĝa che valle guápe ohupyty
Kuña hory ha’e ijukýpe nda ijojahaíva
Ijagraciada Oleariénse resa   yvoty
Nderesa ojogua ku mburukujápe ha nde tyvyta ku jasy ra’y,
Nde puka rory ne ñe’ẽ suave oike che akᾶme ha che mbotavy

Ndaikatuveimako  nde reikóvo kiririhápe
Upeichaháre che mbarakápe romoñe’ẽ
Ne buenaite ha’ éne sencilla rasa ne amable
Ndeicha iporᾶva ikatu yvýpe mba’e oime
Nde guata koni nde rete kyryi che mopirĩmba che mo kangýete
Ha che korasõ añandu ipirĩ hi’agui mitᾶicha roisu’upáite.

Mayma ouva ñemomorᾶtaha ja  aikuaáma
Ha oponderata la nde belleza enteróve
Che ajeruréva ndeve mi vida con todo el alma
Che rayhúmina Oleariénse cheve añoite
Anichene oime che kebrento rante ra’e Ñandejára ndeve nembou
Rohetuseminte pe nde syvápe ha nde jyva ari ta che kunu’ũ.

Letra y música: Gerónimo Román
TRASGANADO
KACHAKA                                                                                                                                                                                                                                     Pemañamína lomitᾶ pe amo ja oúma                                                                                                          pe ijargel etéva fiesta hápe akokuehe
Peikuaámipa ichupe la oje’éva
Trasganado si ohohápente omone

Omoneko ohohápe trasganado
Ñama’ẽramo heseko ñambyasy
Sapy’ante policiandie ojotoparõ
kalavoso koa ohóta ombopoty

Trasganado trasganado                                                                                                                    si ha’eningo ohohápente omone
Trasganado trasganado                                                                                                                                si ha’eningo ohohápente omone
Omoneko ohohape trasganado
Ñama’ẽramo heséko ñambyasy
Cantinero ichugui okyhyjepáma
Cada fiesta tuiháicha je odeve

Naimarkai omboy’u oúva laja
Ha’ete umi camello akanundu
Ha’éte irradiador mba’e ikuáva
Ohupi temperatura ombopupu

Trasganado trasganado
Si ha’eningo ohohápente omone
Trasganado trasganado
Si ha’eningo ohohápente omone
LETRA Y MUSICA DE GERONIMO ROMAN



CHE SILLA’IPE OTRO OGUAPY
POLKA
Yvate vegui ho’a yvýpe la che deseo
Ha iporᾶvengo aju hagueichante ahajey
suerte jey katungo apilla pya’e nde secreto
naimeijavémbo che silla’ípe otro oguapy
Ma’erᾶ anegata che rohayhu va’ekue enseriohápe
Ni gua’uhápe naha’ᾶroi ko’ᾶva mba’e
Che sorprende ha nde ave upeicha avéi erene
Ne mala suerte che dia yetépe aju aĝuahẽ
Pero ko’áĝa la che heguirõ nde piro’ýta
Pomombovýta si oreretámango ndehégui
vyrorei ha’e mba’ekuére che chepochýta
ilajaỹva opaichágua ko yvy’ári oĩ
LETRA Y MUSICA GERONIMO ROMAN


CELULAR OPARÕ
aikuaséminte mba’épa oikone celular oparõ
porque ko aparato tekove maymáva jarekópaite
hi’ a chendive  pa calcula mi avei ko kaso
celular oparõ pa oñe tranka ñanderekove

ñe’ẽmbyryíha ojapo  ivaíva ha japo iporᾶva
ombo pya’epáva ñanderekóvepe entero mba’ e
mombyry guive ñañomongeta  aiĝui eteronguaicha
ha pè jaikuaávandi ngo por mensaje idegustove
--------------------------------------------------
ja pukama hina oguereko’ỹva upe celulare
ha umi oguerekóva katu ndorekoirõ saldo repyrᾶ
oha’ᾶ ambokua itio ijabuela térᾶ ikichihápe
si amo ipahápe celular sin saldo rei jaipóta

mba’épa oikóne celular ronguaicha biblia ja leerõ
jareko paiterõ tre cuatro  avei mayma tekove
jake ajaite ñe’ẽmbyry hágui jaipe’a itiempo
ha japayhágue ja poko hese jovasa rangue
-----------------------------------------------
Che ndaaprovai hina celular ome’ẽ provecho
he taite mba’eko ifacil ñandeve upeicha rupi
jake mbo’y vemi ñamensajea jajapo proyecto
upéicha javeko ñande saldo parõ nda’igustoimi

jarekorõ acceso upe internet pe katu igusto véma
jajapo paitéva ñande gustamíva péva avei
ñane mopirĩ ko modernidad tiempo oĝuahẽva
chente ko ha’eva ko’ᾶva oparõ mba’epa oikomi

PRINCESO
Ñane sorprende ya hecha ouhina oñokuᾶre
Oyogua kuñame iñe’ẽ ha imolde sai ajuavy
Ko aña ra’y omoti ivecino ha ivalleguápe
Oñemo marcante chupe princeso ha ovy’a syry
………………………………………………..
Aponderaiteva’ekue anatomico kolalére
Nimbo por pedido ava ojejapo hina raka’e
Oimbo ra’e ᾶva la ohaihúva lo que es la vida
Rasa opreferiva téra la oipurúva princeso ra’e
………………………………………………..
Princeso ko’aĝa ñane avanza oĩ oĩmeháme
Ñemba’a pohápe téra reiko háre katueete ejuhu
Princeso puahu katu ikonocido no ñecontrolaire
I gesto iguatápe ojedepila a áva oipuru
…………………………………………………
Ha oĩ princeso itujapiróma ha ndo hechaukainte
Rasa iformidable amigo porᾶ nda’e upeichágua
Ko mundo apu’a itujama ohóvo ha ñande desastre
Ñañe controlaque ani en princesa ñañetransforma




Geronimo Román
Romoñe’ẽta che gustoitépe
Romoñe’ẽta che gustoitépe, ha’e che suertente tagosa
Añapymiko vy’a apytepe  atopámi che gustopégua
Aĝa aroviama refrán he’iva neirũrame ñasẽntéha
Ndeko ha’e hina morenita kuña juky che rekoves

Nde ropeante amoñe’ẽvo ipochyse va’erᾶ nderesa
Nde tyvytápe katu amboykerõ  ikatuetente  ojepicha
Nde pukavynteko che consuelo ha mokõive nde ratypykua
Nerembémi aipyte javerõ yvagaitépe ajetopa

Nde rekoverehe che aguaráva nda hetaveimagui ndeichagua
Imborayhu he’e asukáva ha oipurúva sinceridad
Che  rekovépe nde la alegría ne kunu’ũnteko che pohᾶ
Akalkulanteko che Maria nde che costilla pehengueha.

Ndaipori otra ndeicha ahayhúva, pende kuerpito kyrỹi  asy
Héta ymami che kebrantáva peina ko’aĝa ajapichy
Ne akaranguépe añeñuáva ani akaitei ni che roy
Che nderehe añekontentáma che angᾶ jára kuña juky.

Letra y música: Gerónimo Román




Leonardo González Armoa
Ko karai Leonardo  heñoi petei ára papoapy jave jasyteime peteĩsuporundysapoteĩpapokõi jave(18 -01-1967) táva San lazaro yvyvo concepciónpe ysyry Paraguay rembe’ýpe
Omombe’u ko karai ituva oguahẽvo  reyes ombojopoiva’erᾶ chupe mbaraka gua’u  ojapo ko karai yvyragui ha omosa inimbope ha ombo’e chupe ombopu haĝua upeicha  ára ha ára , he’i chupe rembopukuaavóve omboguejýta ndeve che mbaraka ha’e oguerekóva iñongatupy ani ombyai chugui ombopukua’ỹva, ombopukuaávo katu omboguejy cheve pe ha’etéva ha ára ha ára oñembokatupyry ko mba’épe
Mbo’eharakuéra ombopu ha ombopurahéi chupe katuete aty oĩhápe ha iñyrunguéra omomba’eguasu hembiapo
Voi guive imítame ojegueraha mombyry mbyry ombopu ha opurahéi haĝua ojeguerohory oho hápe
Upei ituva ojapo petei aty hogayguakuéra ndive omoñepyrŨ  haĝua ñoha’anga(teatro) upepe ko mitakaria’y ojapo opaichagua tembiapo, oha’ᾶnga oivevápe ha katu oñemboty aja pe telón oñembosakoi haĝua ambue mombe’upy ñemboja’o ha’e  osẽ ombopu ha opurahéi  inyrũguéra oñebosakoi aja upéva oiko táva San Lazaropegueteri
Peteĩsu  porundysa  poapyparundýpe(1984)ituvakuérandive oje’oi ohekávo jeikoporᾶ ou táva campo 9pe ikatu haguaicha mburuvicha kuéra ohecha hembiapokuéra ha oipytyvõ ko karaipe osẽ haĝua tenonde upeicha oiko ha morõ  maváve mburuvicha ndohechai chupekuéra,
Upei Leonardo ombosakoi purahéi Paraguai mbaraka ha arpape  ojuhumarõ  hapicha ha’eichágua peteĩ  joyke’y hérajopýva Salas ‘hendivekuéra ombopu , opurahéi joyvýpe ha ambue purahéirekópe avei ombojopy opaichagua purahéipe herakuera  “Los Trinfadores de Campo 9” omyaka karai Crispin Brites Candia
Uperire minte ombosako’íma hikuái peteĩ aty’i’ ipuva ñariryiméma ha katu ohoramo jepe oparupiete omyaka Leonardo  ndaikatui osẽ  tenonde ha’ekuéra oipota haicha  ha ombosako’i oho Argentinápe ohekávo jeiko porᾶ ha katu upei oujey Paraguaípe  opytachugui iñeirũ  mbohapy  oñembyaty jey ipenguekuérandive ha’eva Dionicio,Elvio Ana , O,scar  peteĩmi oĩ hendivekuéra ndahahéiva hogayguakuéra herava Mariano ohekávo tape imba’ekuape ĝuarᾶ, ojapo héta gravaciónma ,ova Chakópe  upepe ojapo peteĩ jerokyrenda  ha omba’apo umi tapicha ojekuaáva ñarỹryĩme ndive  ha upeicha harupi ko’ᾶ tekove ogueraha chupekuéra ojehecha haĝua avei ñarỹryĩme  upeguive ojekuaa hikuái   ha katu angaitépeve omba’apo hikuai oho oparupiete ña ne retᾶ ha tetᾶ ambuepe,oguenohẽ  avei hikuái pe mba’e oñemomba’e guasuetéva ha’éva  ” Disco de Oro”  ary 2004 pe,  ko’aga ko karai oi registrado APA pe (Autores Paraguayos Asociado) avei  A. I. E pe he’iseva( Autores Interpretes y Ejecutantes) ,  ha oguereko henonderᾶme ojapovévo gravación ña neretᾶmegua purahéi ha’éva polca



Grabación ojapomáva Réra
Los sorzales triunfadores de Campo 9
The fenders
ü  A todo ritmo
ü  A mover el Esqueleto
ü  Pídeme la Luna
ü  Papel de La Calle
ü  Por Siempre te Amare
ü  Serie Especial
ü  Cheko Chembegue pero Che Seguro
ü  15 Aniversario
ü  Te Amare hasta la Muerte
ü  Te Amo para Siempre (Disco de oro)
ü  Dos Exitoso Décadas
ü  El Orgullo de Campo 9
ü  Mensaje Equivocado
ü  Nde Reviro’o atᾶ’i asy
ü  No mas Bolero
ÑE’EPOTY OHAI VA'EKUE
TE AMO PARA SIEMPRE                                                                                                                                        sabes que te amo de verdad                                                                                                                                     sabes que te amo para siempre                                                                                                                                         no puedo borrarte de mi mente                                                                                                                                    es que te amo locamente es que te amo de verdad                      ………………………………………………………………………………………                                                                                                   sabes que te amo de verdad                                                                                                                                                    sabes que te amo para siempre                                                                                                                                                        te he de querer hasta la muerte                                                                                                                       es que te amo locamente es que te amo de verdad                                                 ……………………………………………………………………………………….                                                                         noooo no voy a olvidarte jamás                                                                                                                          aunque pase mucho tiempo ya no podía vivir sin ti                                                                                                         noooo no voy a olvidarte jamás                                                                                                                               aunque pase mucho tiempo ya no podía vivir sin ti                                                                                       letra y música Leonardo gonzalez armoa



AMANDOTE
KACHAKA
Amandote quiero vivir amandote quiero morir
Por que solo tu eres la mejor que tengo en mi corazon
Mi unica razon                                                                                                                                                   que para ti solo vivo y solo por ti suspiro joya de mi amor
……………………………………………………………………………………………..
Me muero por ti
Si un dia no te veo ya no se ni lo que siento porque extraño tu calor
Y cuando estoy contigo amor
Yo me siento muy feliz por eso te digo a ti contigo me quedo yo
…………………………………………………………………………………………….
Porque estoy enamorado de de tu forma y tu figura
Y de tu linda sonrisa no me olvidare jamas
Los besos de tu boquita son mas dulce cada dia
Siento calma con tus besos cuando hacemos el amor
…………………………………………………………………………………………….



Me muero por ti
Si un dia no te veo ya no se ni lo que siento porque extraño tu calor
Y cuando estoy contigo amor
Yo me siento muy feliz por eso te digo a ti contigo me quedo yo
…………………………………………………………………………………………….
Porque estoy enamorado de de tu forma y tu figura
Y de tu linda sonrisa no me olvidare jamas
Los besos de tu boquita son mas dulce cada dia
Siento calma con tus besos cuando hacemos el amor





Me engañaste porque                                                                                                                                                Cuando estas con el será que no pensaste en mi                                                                                                                cuando te abraza y te besa y te acaricias frente a mi                                                                                                        tu sabes que me lastima es un golpe al corazón                                                                                               es una herida de amor que crueldad la tuya                                                                                                    no esperaba esta traición                                                                                           …………………………………………………..                                                                                                                                 me engañaste porque me dices mentira                                                                                                        me lastima el alma entera y no te puedo olvidar                                                                                                       me engañaste porque porque me engañaste                                                                                                                              me lastima el alma entera y no te puedo olvidar                                                    …………………………………………………….                                                                                                                                            Cuando estas con el será que no pensaste en mi                                                                                                                cuando te abraza y te besa y te acaricias frente a mi                                                                                                        tu sabes que me lastima es un golpe al corazón                                                                                               es una herida de amor que crueldad la tuya                                                                                                    no esperaba esta traición                                                                                           …………………………………………………..                                                                                                                                 me engañaste porque me dices mentira                                                                                                        me lastima el alma entera y no te puedo olvidar                                                                                                       me engañaste porque porque me engañaste                                                                                                                              me lastima el alma entera y no te puedo olvidar                                                                                                            Leonardo  gonzalez (2006  )
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   
2003 Corazón en contra mano                                                                                                                           desconsolado triste y solo me has dejado                                                                                                           sin importarte cuanto te amo vida mía                                                                                                                                desesperado hoy te busco en mi agonía                                                                                                           lo ha masacrado traicionando al corazón                                                                                  ………………………………………………………                                                                                                                       me dejaste mal parado en el camino                                                                                                                  y en contramano en peligro esta mi vida                                                                                                                        pues sin ti no es vida el que yo tengo                                                                                                                           en contramano lo has dejado al corazón                                                                                                          ……………………………………………….                                                                                                                      desconsolado triste y solo me has dejado                                                                                                           sin importarte cuanto te amo vida mía                                                                                                                                desesperado hoy te busco en mi agonía                                                                                                           lo ha masacrado traicionando al corazón                                                                                  ………………………………………………………                                                                                                                       me dejaste mal parado en el camino                                                                                                                  y en contramano en peligro esta mi vida                                                                                                                        pues sin ti no es vida el que yo tengo                                                                                                                           en contramano lo has dejado al corazón


Leonardo González Armoa

La supremacía                                                                                                                                                                Muy lejos de ti me encuentro asunción                                                                                                                  que con emoción me acuerdo de ti                                                                                                                               en cual yo te ofrendo esta inspiración                                                                                                                   la sublime esencia de mi hondo sentir                                                                                                                   ……………………………………………………                                                                                                                        o mi continente América india                                                                                                                            que con alegría hoy tu corazón                                                                                                                           que en cada acción late melodía                                                                                                                                 cual supremacía eres tu asunción                                                                                                                        cual supremacía eres tu asunción                                                                                                                              …………………………………………………….                                                                                                                         En cada existir siempre hay una madre                                                                                                                              tan tierna y afable como la eres tú                                                                                                                                      y en cual plenitud de cada ciudades                                                                                                                         tu eres la madre de americe del sur                                                                                                                             tu eres la madre de americe del sur                                                                                                                                ………………………………………………………                                                                                                                                  o mi continente América india                                                                                                                            que con alegría hoy tu corazón                                                                                                                           que en cada acción late melodía                                                                                                                                 cual supremacía eres tu asunción                                                                                                                        cual supremacía eres tu asunción                                                                                                                                  



año 1985                                                                                                                                                                         letra y música de Leonardo González                                                                                                                                            polka canción
Corazón roto                                                                                                                                                                        Me has roto el corazón y el alma en mil pedazos                                                                                                pero es que tu ni te imaginas el dolor que me has causado                                                                      y por otro me has cambiado sin pensar ni valorar                                                                                                           lo mucho que te amado                                                            …………………………………………………………………..                                                                                           dime lo dios quiero saber como olvidar a la que amado tanto                                                                         dame fuerza al corazón y has me olvidar                                                                                                                                                   este amor infiel                                                                                   …………………………………………………………..                                                                                                                                 Me has roto el corazón y el alma en mil pedazos                                                                                                pero es que tu ni te imaginas el dolor que me has causado                                                                      y por otro me has cambiado sin pensar ni valorar                                                                                                           lo mucho que te amado                                                            …………………………………………………………………..                                                                                           dime lo dios quiero saber como olvidar a la que amado tanto                                                                         dame fuerza al corazón y has me olvidar                                                                                                                                                   este amor infiel
Leonardo González Armoa (2001)


2006 Perdóname                                                                                                                                                                         hoy vengo a pedirte perdón   y a pedir por favor                                                                                                                comprendo te causo dolor   perro no me ignores amor                                                            …………………………………………………                                                                                                                                                                estoy desesperado triste y solo ya sin ti                                                                                                            estoy con ansias locas de tu boca a besar                                                                                                                                        paso las noches sin dormir pensando en ti                                                                                                                      ……………………………………………….                                                                                                                                                          hoy vengo a pedirte perdón   y a pedir por favor                                                                                                                comprendo te causo dolor   perro no me ignores amor                                                            …………………………………………………                                                                                                                                                                estoy desesperado triste y solo ya sin ti                                                                                                            estoy con ansias locas de tu boca a besar                                                                                                                                        paso las noches sin dormir pensando en ti

Y ESTA VA PARA TODAS LAS MADRES PARAGUAYA
Que por el bienestar de su familia                                                                                                                           y por falta de trabajo en el pais tubo que enmigrar
Pero ha de llegar el tiempo en que junto a su madre y a su hija                                                               y en su paraguay tan querido vuelva a disfrutar
……………………………………………………..
La niña no para de llorar
Por su madre que tan lejos esta
Trabajando día y noche esta allá
Pa que a su hija no le falte na                                                               ……………………………………………………..
Cada vez que ve un avión en vuelo
La niña pide por su mama
Tan pequeña nunca entenderá
Que su madre por ella esta allá
……………………………………………………..
La niñita siempre llorara
Por su  madre que tan lejos esta
Que le falta el calor de mama
Que se hueco Nadie llenara

Leonardo González Armoa



              



PICHO BRAZILERO
Naiporᾶvéimai la ñande juego ymaguareicha ko’aga ĝuarᾶ
Jugador yva nde remoigégui ya ndoikoveimai juego porᾶ
Iporᾶvente ñañecalma ndaikatuvéimai ñañoturna
Pe henda’ymengo jahugarõ hasývoi  ñagana haĝua
………………………………………………………………………..
Cheko ambuasy ko’a oyehuva ñaimoa yva ko oyepasa
Nde ya iperõmbáma upe ne kanchita ndaigustovéimai pýpe jajuga
Oikua’ỹva he’i ojúpe jahapaitéke entero vete
Causare usa picho brazilero la nde pelota rehundiéte
…………………………………………………………………………..
Che apuka va’erᾶ che rire guarére oimo’ava’erᾶ nde resẽporᾶ
Nde ya reme’ẽma ne akᾶme gusto hasyma voi regana jagua
Upeváre che ha’e che jupe ikuentaitevente ajeretira
Ahatante che ajeporeka ikatu che perdida arekupera





No te olvidare                                                                                                                                                              hoy me dices que te vas                                                                                                                                           y yo llorando te dije no                                                                                                                                                                  ya lo vez me estoy muriendo de pena                                                                                                                                                                   será que no te he dado suficiente amor                                                                                                                   o tal vez pues se te ha borrado el amor                                                                                                               ……………………………………………..                                                                                                                               que te vaya bien esa es tu decisión                                                                                                                     yo no lograre de mi pecho arrancar                                                                                                        tanto extrañare esos  besos de amor                                                                                                               estés en donde estés  quiero que sepas no te olvidare                                                                 …………………………………….                                                                                                                                                 que te vaya bien esa es tu decisión                                                                                                                     yo no lograre de mi pecho arrancar                                                                                                        tanto extrañare esos  besos de amor                                                                                                               estés en donde estés  quiero que sepas no te olvidare
Leonardo González Armoa( 2006)




ANEXO




No hay comentarios:

Publicar un comentario